Debatteren

Wat is framing?

framing uitgelegd

Wat is framing?

Framing is een woord dat je regelmatig hoort. Framing wordt gebruikt door politieke partijen, bedrijven en bij organisaties met een ideële doelstelling. Framing. Het klinkt als een geheimzinnige taaltruc waarmee je mensen vergaand kan beïnvloeden en zelfs misleiden. En dat is ook zo. Sterker nog je kunt ook jezelf, door het gebruik en overnemen van bepaalde woorden, misleiden.

In dit korte artikel ga ik in op de volgende veel gestelde vragen:

  1. Wat is framing?
  2. Een goede definitie van framing?
  3. Is framing altijd slecht?
  4. Waarom is negatief framen makkelijker dan positief framen?
  5. Waarom is kennis van framing zo belangrijk?

Wil jij overtuigend je verhaal vertellen?

Hoe groot is jouw overtuigingskracht? Hoe vertel je jouw verhaal of hoe presenteer je jouw idee? Schrijf je in voor de 5 gratis overtuigtips en ontvang 5 video’s met de praktische tips uit onze trainingen. Na deze video heb je de basis om een goed te verhaal te vertellen.

‘Framing’ in het kort?

Framing is het bewust gebruiken van woorden die positieve of negatieve associaties oproepen. Op die manier kun je het standpunt van iemand beïnvloeden. Framing is vaak storytelling in één woord. In het woord zit een heel verhaal verborgen met een held een slachtoffer en gevaar.

Bekende voorbeelden:

  • Plofkip
  • Kliklijn
  • Tsunami van vluchtelingen
  • Sleepwet

Verander de denkrichting

In een onderzoek werd zelfs gesteld dat framing de denkrichting veranderd. Stel je vraagt mensen om een plan te bedenken om de misdaad in jouw stad te bestrijden. Presenteer je misdaad dan als een roofdier of als een virus? Een roofdier kun je opjagen en uitroeien, een virus is ongrijpbaar en kun je hooguit indammen. Dit heeft invloed op de aanpak.

Het framing-effect

Een woord kun je testen op het framing-effect door mensen uit de doelgroep om hun eerste reactie te vragen: Ben je voor of tegen de plofkip? Wat vind je van de kliklijn? Ga je voor of tegen de Sleepwet stemmen? Is de eerste reactie de gewenste reactie? Dan heb je een sterk frame te pakken.

Een goede definitie van framing

De meeste definities van framing bestaan uit meerdere zinnen om het begrip uit te leggen. Ik waag me dan ook niet aan de vraag welke korte definitie de beste is. Zelfs niet aan de definitie van George Lakeoff die met zijn boek Don’t think of a pink elephant het begrip bekendheid gaf en het belang onderstreepte. Ook in Nederland is veel gepubliceerd en gepresenteerd over framing. Onder andere door Sutorius, Gagestein en De Bruijn. Zij verwoorden het allemaal op hun eigen manier. Eerlijk gezegd vind ik de verwoording van Hans de Bruijn wel mooi en duidelijk: ‘Taalgebruik die iemands interpretatie een bepaalde richting opstuurt.’

Is framing altijd slecht?

Framing heeft een negatieve betekenis. In het Engels betekent framing er inluizen. Maar framing kun je ook gebruiken voor een goed doel. Vooral als je ergens tegen bent: Tegen de plofkip, tegen de massa-immigratie, tegen de sleepwet. Maar wie bepaalt of dat een goed doel is? Dat is de doelgroep die je wil beïnvloeden. Bij een slim bedacht frame is dat de door jou gewenste richting. Manipulatief is het dus wel. Maar volledig te vermijden bijna niet. Het effect van framing vermijden is vooral lastig omdat ook ogenschijnlijk neutrale woorden een sterke emotionele lading met beelden kunnen krijgen. De woorden zelf zijn geen duidelijk voorbedacht frame maar roepen bij verschillende mensen wel positieve of negatieve associaties op. Denk aan pensioen, hypotheekrenteaftrek, belastingdienst, overheid, commerciële instelling en aflossing.

Een voorbeeld van framing

Nieuwsgierig hoe ze in de politiek gebruikmaken van framing? Bekijk in de onderstaande video hoe framing wordt toegepast. En natuurlijk leggen we je nog eens goed uit hoe dat zit met framing.

Waarom is negatief framen makkelijker dan positief framen?

De meeste voorbeelden van frames die we kennen zijn negatief bedoelde woorden. Je zou bijna gaan denken dan positief framen heel moeilijk is. Schelden is immers ook makkelijker dan complimenteren. Ook onthouden we een scheldwoord sneller en langer dan een compliment. Toch worden wij mensen dagelijks bestookt met positieve frames door reclames. Frisdrank klinkt bijvoorbeeld gezonder dan suikerdrank. En een vleeskuiken van 6 weken oud wordt in de reclame kip genoemd. Het kan nog subtieler door de associatie beelden.  Zo geeft een bepaald merk haarshampoo zelfvertrouwen en suggereert een bepaald merk margarine dat er gezonde stoffen uit de natuur inzitten.

Positief framen kan dus wel maar is wel moeilijker. Dat komt omdat een sterk frame vaak sterke, verrassende beelden en gevoelens oproept.  Negatieve beelden en emoties blijven daarom vaak sterker en langer hangen.

Waarom is kennis van framing zo belangrijk?

In dit Twittertijdperk, waar feiten vaak zijn vervangen door meningen en nepnieuws ons gedrag vergaand kan beïnvloeden, is kennis van framing wat mij betreft essentieel. Bewustwording van het framing-effect is een belangrijk wapen tegen de mogelijke manipulatie met woorden. Kennis van framing is ook belangrijk omdat het laat zien dat wij soms onbewust ook ons denken ook zelf een bepaalde richting insturen door bepaalde woorden te gebruiken. Zien we school of werk als ‘slavernij’ of ‘een plek om te groeien’? Zien we iemand als ‘lastig medisch geval’ of als ‘angstige patiënt’?  Noemen we vegetarisch eten ‘bewust plantaardig voeden’  of ‘konijnenvoer’?

Kortom: Framing leert ons het vergaande effect van woorden op ons denken, ons gevoel en ons gedrag. Daarmee zou kennis over framing weleens de sleutel kunnen zijn voor belangrijke gewenste gedragsveranderingen bij onszelf en grote groepen mensen in de maatschappij.

Arthur Noordhuis schreef met twee collega’s de bestseller ‘Debatteren om te winnen’  Bij de kunst van het overtuigen neemt framing en reframing een belangrijke plaats in.

Gerelateerde berichten